%0 Journal Article %T مفهوم شوخ‌طبعی: دیدگاه‌ها و ملاحظات %J اسلام و پژوهش های روان‌شناختی %I حجت الاسلام دکتر محمدجواد زارعان %Z 2981-149X %A سلیمانی نجف‌آبادی, محمد %A شجاعی, محمدصادق %A عباسی, مهدی %D 2017 %\ 08/23/2017 %V 3 %N 7 %P 29-46 %! مفهوم شوخ‌طبعی: دیدگاه‌ها و ملاحظات %K ماهیت شوخ‌طبعی %K برتری‌جویی %K عدم تجانس %K روان‌شناسی مثبت %K نظریه معکوس %R %X هدف این پژوهش، بررسی نظریات مفهوم شوخ‌طبعی است. روش پژوهش، توصیفی‌- تحلیلی بوده و با استفاده از منابع موجود، پنج نظریۀ عمده در ماهیت شوخ‌طبعی؛ یعنی برتری‌جویی، عدم تجانس، تسکین، معکوس و نظریه روان‌شناسی مثبت بررسی شد. نظریۀ برتری‌جویی، منشأ شوخ‌طبعی را فخر ناگهانی از مقایسه خود با دیگران و درک نقصی در افراد دیگر و تحسین خود به خاطر عدم وجود آن نقص می‌داند. نظریۀ عدم تجانس، مشخصۀ ادراک‌پذیر شوخ‌طبعی را لذت از تجربه و تفکر نامتجانس معرفی می‌کند. نظریۀ تسکین، در واقع تبیین‌های فیزیولوژیکی را به نظریه عدم تجانس اضافه نمود و نتوانست اشکالات نظریۀ عدم تجانس را رفع کند. نظریۀ معکوس، تجربه شوخ‌طبعی را بر اساس نظریه گسترده‌تری تبیین نمود که اشکالات آن بررسی شد. در روان‌شناسی مثبت نیز تعریفی از شوخ‌طبعی ارائه شده است که به رغم برطرف شدن اشکالات نظریات دیگر، نقش فرهنگ جوامع مختلف را در تبیین شوخ‌طبعی لحاظ نکرده بود. اندیشمندان مسلمان نیز با دارا بودن نگاه هنجاری به شوخ‌طبعی، اساساً ورودی جامع و کامل به تعریف شوخ‌طبعی نداشتند. در نهایت، اینکه هرچند الگوی اسلامی شادکامی، درصدد تعیین جایگاه شوخ‌طبعی در منظومه معارف اسلامی برآمده است، اما به نظر می‌رسد نتیجه روشنی درباره تعیین حد و مرز آن و تبیین تفاوت‌ها و اشتراک‌های آن با مفاهیم دیگر ارائه نکرده است. %U http://journals.ueae.ir/article_50_e29b4ae3771de9fbea131fde79be9e36.pdf