مفهوم پردازی «ضربه های روانی ناشی از ضربه بیرون» بر اساس قرآن کریم

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

2 دانشجوی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

اصطلاح «ضربه روانی ناشی از ضربه‌های بیرونی » تجربه‌ای روانی و عاطفی است در پی یک رویداد بسیار تهدیدکننده است که از ظرفیت روانی فرد فراتر رفته است. هدف این پژوهش ترسیم مفهوم پردازی ضربه های روانی بر اساس آیات قرآن است. بدین منظور ابتدا با تشکیل حوزه معنایی ضربه های روانی، به تحلیل معناشناختی واژه‌های مصیبت، بلا، ضیق، حرج، فتنه، شر، عُسر، ضرّ، رِجز، تکلیف و کَبَد پرداخته شد. واژه قرآنی مصیبت، به‌عنوان نزدیک‌ترین واژه به مفهوم ضربه روانی شناسایی گردید. در مرحلۀ بعدی با گردآوری آیات مرتبط با ضربه روانی و با استفاده از روش تحلیل مضمون، 5 مضمون فراگیر اصول کلی، فلسفه، فشارمتناسب، منطقه فرود و پیامد شناسایی گردید. همچنین CVI برای مدل بدست آمد و روایی آن مورد تآیید قرار گرفت. بر اساس یافته‌های این پژوهش، «ضربه روانی ناشی از ضربه‌های بیرونی » اینگونه تعریف شد: فشار بیرونی وارد شده به فرد به اذن پروردگار و به هدف آزمایش، کیفر یا رشد، متناسب با اعمال، ظرفیت و شرایط فرد که به دلیل فقدان ناگهانی ارضای نیاز در یک یا چند منطقه از نیازهای مادی، روانی یا معنوی ادراک می‌شود و با توجه ‌به نحوه مواجهه فرد، او را به سمت هدایت یا ضلالت پیش می‌برد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

“Psychological Trauma Caused by External Stressors in the Light of the Qur’an”

نویسندگان [English]

  • Mohammad kavyani 1
  • shahrzad Esfandyari 2
1 Associate Professor, Department of Psychology, Seminary and University Research Institute, Qom, Iran
2 PhD student, Department of Psychology, University and Research Institute
چکیده [English]

The term "trauma" in psychology is generally defined as an emotional response to horrific events. There are increasing differences among researchers in defining this concept. The aim of this study is to draw a conceptual model of trauma based on the verses of the Quran. For this purpose, first, by forming the semantic domain of trauma, a semantic analysis of the words »mosibat, bala, zigh, haraj, fetneh, sharr, ousr, zorrr, rejz, taklif and kabad« was conducted. The Quranic word "mosibat" was identified as the closest word to the concept of trauma. In the next stage, by collecting verses related to trauma, 237 suitable propositions were identified; then, using the content analysis method, 5 comprehensive themes were identified: general principles, philosophy, proportional pressure, landing zone and consequence. Also, CVI was obtained for the conceptual model of trauma and its validity was confirmed. Based on the findings of this study, trauma was defined as: external pressure imposed on an individual by God's permission and for the purpose of testing, punishment, or growth, proportionate to the individual's actions, capacity, and circumstances, which is perceived due to a sudden lack of satisfaction in one or more areas of material, psychological, or spiritual needs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trauma
  • conceptual model
  • Quranic-based psychology
  • content analysis
  • Islamic psychology

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 10 آبان 1404
  • تاریخ دریافت: 12 اسفند 1403
  • تاریخ بازنگری: 08 مهر 1404
  • تاریخ پذیرش: 10 آبان 1404