تحلیل روان‌شناختی ایثار در منابع اسلامی

نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی مثبت‌گرا، موسسه آموزش عالی اخلاق و تربیت، قم، ایران

2 استادیار روان‌شناسی جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران

چکیده

هدف این پژوهش تحلیل روان‌شناختی ایثار، از منظر منابع اسلامی‌ است.در این پژوهش از روش تحلیل کیفی محتوای متون دینی استفاده شده و از اصل هم‌معنایی، چند‌معنایی، حوزه واژگانی و تحلیل مؤلفه‌ای بهره گرفته شد. واحد نمونه، آیات و روایات مرتبط با واژه ایثار بودند. داده ها با به کارگیری اصول پیش پردازش متن، ابتدا مورد تحلیل قرار گرفت و سپس با استفاده از اصل هم‌کنشی در بافت روان‌شناختی صورت‌بندی شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد ایثار به معنای مقدم داشتن دیگری بر خود در چیزی که شخص به آن نیاز دارد، است. مؤلفه های آن عبارتند از: بی‌منت و بدون آزار بودن، بدون درخواست کمک گیرنده باشد، شخص یاری رساننده خود محتاج آن چیز باشد و کمک رسانی بجا باشد. در رفتارهای ایثارگرانه، افراد تحت تکفل انسان اولویت داشته و در صورت نیاز آنها، ایثار بر دیگران شایسته نیست. می‌توان بین ایثار و نوع دوستی، تمایز قایل شد. در واقع ایثار اخص از نوع دوستی است و چه بسا رفتاری نوع دوستی باشد ولی ایثار شمرده نشود. لازم به ذکر است که ایثار در منابع دینی به سه قسمِ ایثار در جان، ایثار در مال، ایثار در سوال کردن و  ایثار در دعا کردن تقسیم می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Psychological analysis of self-sacrifice in Islamic sources

نویسندگان [English]

  • javad khabbazian 1
  • Mohammad sadegh shojaei 2
1 M.Sc. Student of Positive Psychology, Institute of Higher Education, Ethics and Education, Qom, Iran
2 Assistant Professor of Psychology, Mustafa International University, Qom, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the psychological analysis of self-sacrifice from the perspective of Islamic sources through qualitative analysis.
In him, the method of qualitative analysis of the content of religious texts was introduced and the principle of synonymy, polysemy, lexical domain and Component analysis was used. 
Sample unit, verses and narrations were related to self-sacrifice. The data were first analyzed using the principles of text preprocessing and then formulated using the principle of interaction in psychological context. The research findings show that self-sacrifice means having another prioritize oneself in what one needs. Its components are: safe and without harassment, without asking for help, the helper needs it and the help is right.
In self-sacrificing behaviors, human dependents have priority and if they need it, self-sacrifice is not worthy of others. A distinction can be made between self-sacrifice and altruism. In fact, self-sacrifice is specific to altruism and may be altruistic behavior but not self-sacrifice. It should be noted that self-sacrifice in religious sources is divided into three types: self-sacrifice in life, self-sacrifice in property, self-sacrifice in questioning and self-sacrifice in prayer.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sacrifice
  • altruism
  • psychological analysis
  • Islamic