مدل یابی مفهومی خطاهای شناختی در آموزه های قرآن کریم

شماخته, میلاد; احمدی, محمدرضا

مدل یابی مفهومی خطاهای شناختی در آموزه های قرآن کریم

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

¹ مرکز تخصصی قرآن پژوهی علی بن ابی طالب (ع)

² استادیار موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران

چکیده

خطای شناختی أساس همه نابهنجاری های روانی انسان تلقی می گردد. پژوهش حاضر با هدف استکشاف مدل مفهومی خطاهای شناختی در قرآن کریم به روش ترکیبی تحلیل محتوا و کمی روایی سنجی از متخصصان صورت گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد خطای شناختی از دو مؤلفه شناختِ خطا و منطق فکری خطاساز تشکیل یافته است.الف) خرافه گرایی و سطحی نگری و ترس از غیرخدا ، زمینه پیروی از ظن-گمان و خیال پردازی را فراهم می آورد. ب) هرزباوری، جو پذیری و شتابزدگی، منجر به برخورد گزینشی می شود.ج)سنت گرایی، خودبرتر بینی و عناد-حق ناباوری در ساحت شناخت های خطا(مؤلفه اول)، زمینه تحریف حقایق را فراهم می آورد. د)تمام مؤلفه های منطق فکری خطاساز(پیروی ازظن، خیال پردازی، برخورد گزینشی، تحریف حقایق) با رقم زدن «قیاس غیرمنطقی» عامل محوری خطای شناختی درقرآن کریم است».یافته های مطالعه کمّی نشان داد که میزان شاخص CVI در زیر مؤلف ها در دامنه 88/0 تا 1 و میزان شاخص CVR در زیر مؤلفه ها در دامنه 78/0 تا1 است. بنابراین، خطای شناختی در قرآن کریم، دارای مدل مفهومی و برخوردار از روایی محتوایی است که قابلیت سنجش در قالب ساخت ابزار را دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conceptual modeling of cognitive errors in the teachings of the Holy Quran

نویسندگان [English]

milad shamakhte ¹
Mohammadreza Ahmadi ²

¹ Ali Bin Abi Talib (A.S.) Specialized Center for Qur&#039;anic Studies

² Assistant Professor, Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran

چکیده [English]

Cognitive error is considered the basis of all human psychological abnormalities. The current research was conducted with the aim of conceptual modeling of cognitive errors in Islamic sources using the combined method of content analysis and quantitative validity of experts. The findings of this research showed that cognitive error consists of two components: recognition of error and error-making intellectual logic. A) superstition, superficiality, and fear of non-God provide the basis for following suspicion and fantasy. b) Superstitions, moodiness and haste lead to selective treatment. c) Traditionalism, egoism and stubbornness-right to disbelief in the field of error recognition (first component) provide the basis for distortion of facts.
d) all components of error-making intellectual logic (following suspicion, fantasy, selective treatment, distortion of facts) by establishing "illogical analogy" is the central factor of cognitive error in Islamic sources". The findings of a quantitative study showed that the CVI index level under are in the range of 0.88 to 1 and the amount of CVR index in the sub-components is in the range of 0.78 to 1. Therefore, cognitive error in Islamic sources has a conceptual model and has content validity that can be measured in the form of making tools.

کلیدواژه‌ها [English]