تدوین مدل نظری آموزش جنسی بر اساس اندیشه اسلامی

خاکبازان, نوید; ابوترابی, علی; رفیعی‌هنر, حمید

doi:10.22034/ip.2024.164

تدوین مدل نظری آموزش جنسی بر اساس اندیشه اسلامی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه ادیان و مذاهب، قم ، ایران

² استادیار گروه روانشناسی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران.

³ استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

10.22034/ip.2024.164

چکیده

هدف پژوهش حاضر تدوین مدل نظری آموزش جنسی بر اساس اندیشه اسلامی و سنجش میزان روایی آن بود.با توجّه به هدف، این پژوهش دارای دو روش کیفی و کمی بود.در بخش کیفی،در قسمت جمع‌آوری متون ابتدا با استفاده از روش حوزه‌های معنایی بوسیله 48 کلیدواژه مرتبط جمع‌آوری شده، 2873آیه، حدیث و کلام اندیشمندمسلمان بعد از مراحل غربال برگزیده نهایی گردید.در قسمت تحلیل متون، از روش نظریه داده بنیاد استفاده شد.بدین منظور با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند، 766کد در مرحله کدگذاری باز،78کد محوری در مرحله اول، 13کد محوری درمرحله دوم، 4کد انتخابی بعنوان مقوله عمده و1مقوله هسته مرکزی شناسایی؛ومدل نظری آموزش جنسی بر اساس اندیشه اسلامی ترسیم شد.در بخش کمی، با به کارگیری روش ارزیابی نظرات کارشناسان شاخص روایی محتوایی مدل از 11متخصص به روش نمونه‌گیری هدفمند وگلوله برفی سنجیده شد. یافته‌های پژوهش نشان دادکه مدل نظری آموزش جنسی بر اساس اندیشه اسلامی دارای پنج مبنا(خدامحوری در افکار،امیال و رفتار جنسی،انتخابگری با امکان تاثیرات ناخوداگاه،پیوستاری بودن، رعایت هنجارهای اجتماعی وقانونمندی امور جنسی)،دوراهبرد(مهارگری وآینده‌نگری)،چهارمولفه(عاطفه محور بودن رفتار جنسی،لذت‌بری سعادت‌محو، رفتار جنسی متعهدانه، رعایت مرزهای جنسی) ویک پیامد(سلامت جنسی سعادت محور)می‌باشد. نتایج حاصل از این پژوهش بستر مناسبی برای تدوین برنامه آموزش جنسی و طراحی بسته‌های آموزشی برای دوره‌های تحولی رافراهم کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

روانشناسی

عنوان مقاله [English]

Developing a Theoretical Model of Sex Education Based on Islamic Thought

نویسندگان [English]

navid khakbazan ¹
ali aboitorabi ²
Hamid Rafi&lsquo;i Honar ³

¹ Assistant Professor, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Religions and Denominations, Qom, Iran

² Assistant Professor, Department of Psychology, Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran

³ Assistant Professor, Research Institute of Islamic Sciences and Culture, Qom, Iran

چکیده [English]

This study aimed to develop a theoretical model of sex education based on Islamic thought and to assess its validity. This research employed both qualitative and quantitative methods. In the qualitative section, relevant texts were collected using 48 related keywords, resulting in the selection of 2873 verses, hadiths, and statements from Muslim scholars after the screening stages. Grounded theory was used for text analysis. Through purposeful sampling, 766 codes were identified in the open coding stage, 78 axial codes in the first stage, 13 axial codes in the second stage, 4 selective codes as major categories, and 1 core category, leading to the development of the theoretical model of sexual education based on Islamic thought. In the quantitative section, the content validity index of the model was evaluated by 11 experts using purposeful and snowball sampling methods. The findings indicated that the theoretical model of sexual education based on Islamic thought includes five foundations (God-centeredness in thoughts, desires, and sexual behaviors, selectivity with the possibility of unconscious influences, continuity, adherence to social norms, and regulation of sexual matters), two strategies (control and foresight), four components (emotion-centered sexual behavior, eudemonic pleasure taking, committed sexual behavior, and observance of sexual boundaries), and one outcome ( eudemonic pleasure taking health). The results of this study provide a suitable basis for developing sexual education programs and designing educational packages for developmental stages.

کلیدواژه‌ها [English]