ساخت مقیاس خداآگاهی و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی آن

نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه شاهد، تهران، ایران

2 استادیار روان‌شناسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران

چکیده

هدف این پژوهش، تهیه و ساخت مقیاس «خداآگاهی» با توجه به آموزه‌‌های برآمده از منابع معتبر اسلامی و تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی (اعتبار و روایی) آن بود. بدین‌منظور، ابتدا به روش توصیفی و تحلیل متن، آیات و روایات مربوط به سازة خداآگاهی طبقه‌بندی و گزاره‌های نشانگر این سازه طراحی شد. پس از تأیید روایی محتوایی این مقیاس توسط 8 نفر از کارشناسان خبرة حوزه و دانشگاه، در نهایت پرسش‌نامة 25 گزاره‌ای در یک طیف چهار گزینه‌ای لیکرتی به آزمون آزمایشی گذاشته شد. در مرحلة نهایی اول 225 و دوم 200 نفر نمونه به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب و به روش پیمایشی، ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که مقیاس خداآگاهی از نظر روایی‌سنجی محتوایی، ملاکی، سازه‌ای و افزایشی از روایی لازم و بالایی برخوردار است. در تحلیل عوامل اکتشافی، 4 عامل به دست آمد. ارتباط مقیاس خداآگاهی با برخی از مقیاس‌های روان‌شناختی، نشانگر روایی افزایشی و توان تبیین و پیش‌بینی این مقیاس به‌عنوان یک ابزار روان‌شناختی است. این مقیاس از نظر اعتباریابی به روش بازآزمایی، دونیمه‌سازی، همسانی درونی و ضریب آلفای کرونباخ (90/0) هم اعتبار لازم و مطلوب را دارد. در نتیجه مقیاس خداآگاهی می‌تواند به‌عنوان یک ابزار دارای ویژگی‌های روان‌سنجی روا و معتبر در پژوهش‌های اسلامی و روان‌شناختی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Constructing the Scale of God-awareness and Investigating its Psychometric Features

نویسندگان [English]

  • Massoud Noor Alizadeh Mianji 1
  • Abolqasem Bashiri 2
1 Assistant Professor, Department of Psychology, Shahed University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of Psychology, IKI, Qom, Iran
چکیده [English]

The present study aims at preparing and constructing the scale of “God-awareness” based on teachings extracted from Islamic reliable sources, and determining its psychometric features (reliability and validity). To do so, we first classified, through a descriptive analysis of the texts, the Quranic verses and traditions related to the construct of God-awareness, and then designed the propositions marking that construct. After confirming the validity the scale by eight experts in university and seminary, we finally arrived at a questionnaire composed of 25 items in a four-choice likert spectrum and tested it. In the final stage, first we selected 225 subject and then 200 subjects through random cluster sampling, and investigated the psychometric feature of the scale through a survey method. The findings showed that the scale of God-awareness enjoys a high level of validity in content, criterion, construct and incremental validity. In analyzing the exploratory factors, four factors were obtained. The relationship between the scale of God-awareness and some of the psychological scales showed an incremental validity and its potential to explain and predict as a psychological device. The scale enjoys the necessary and desirable level of reliability obtained through re-testing, split-half, internal consistency and Cronbach’s alpha (0.90) methods. As a result, the scale of God-awareness can be used as a device with reliable and valid psychometric features in Islamic and psychological researches.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scale of God-Awareness
  • piety
  • Islamic Source
  • Psychometrics
  • Validity and Reliability